miércoles, 12 de marzo de 2014

A POESÍA NON ME LÍA

Este curso celebraremos o noso Día da Poesía con dous convidados moi especiais, os poetas Rosalía Morlán e Raúl Gómez Pato que compartirán con nós dúas veladas onde as palabras e as sonoridades serán as protagonistas. Tamén faremos a nosa poética aportación a este Día colaborando coa Biblioteca Pública de Santiago Ánxel Casal, aportacións que vos iremos presentando a medida que vaian medrando; porque é o que desexamos que medren como a poesía nas nosas linguas, nas nosas cabezas e nos nosos corazóns.
E por se queda algunha dúbida sobre como sacar o poeta que levamos dentro, aquí quedan uns exercicios para axudarnos a facelo:
 
A POESÍA NON ME LÍA…
(Algún apuntamento…para facer un poema ao momento):
Partimos dun poema que nos interese traballar e podemos escoller unha ou varias das seguintes propostas (ex:”Unha aldea especial”  do libro “Estrelas de azucre de Rosalía Morlán):
1.       Para traballalo antes de lelo:
Apuntar en columnas as palabras do poema  que rimen e facer frases poéticas con elas (especial, cristal, compás, zoar, sal,../Ex: Ollando polo cristal escoito o vento zoar…).
 
2.       Para traballar despois de lelo:
Escoller unha frase do poema e repetila intercalando de cada vez un ou varios versos.
A miña aldea ten algo especial
Estrelas de azucre, lúa de cristal
Salgo pola noite e escoito ao pasear
Estrelas de azucre , lúa de cristal…
 
Escoller unha palabra significativa do poema e facer un verso a partires de cada unha das letras dese nome.
Sólida, líquida ou branca
Auga salgada
Lingua do mar
 
Escoller versos do poema e rematalos doutro xeito, respostando en eco.
Un vento que canta
A brisa que danza…
 
Escribir o poema e ir cambiando sucesivamente as súas palabras (primeiro adxectivos, logo nomes,…) según o poema nolo permita.
A miña ……….
ten algo especial,
……… de ……….
........ de ………cristal
 
Agrupar verbos, nomes e adxectivos do poema e ir escollendo ao chou un de cada formando frases poéticas.
Aldea, azucre, lúa,…/ ter, cantar, zoar,…/ especial, dourado,..
 
3.       Representalo plásticamente (por medio dun caligrama, dibuxo, collage,…)
 
E para quen desexe unha poética ampliación pode consultar recursos en liña como estes do portal da Junta de Andalucía
 
Ou buscadores de palabras que riman para cando andemos pouco imaxinativos.


E ÉCHE AQUÍ O RESULTADO...HABEMUS POEMARIO!!!

Colaboramos coa Biblioteca Pública Ánxel Casal aportando o poemario realizado nestas datas polo noso alumnado e que formará parte da exposición que celebrarán entre outras actividades no Día da Poesía.
 
 
 
 

img-320204352 by eoimanu


jueves, 6 de marzo de 2014

MULLERES E PRENSA: SOFÍA CASANOVA, UNHA CORRESPONDENTE ENTRE GUERRAS

Sofía Guadalupe Pérez Casanova ou Sofía Casanova tal e como se deu a coñecer, naceu en 1861 en A Coruña e morreu en Posznan (Polonia) en 1958. Muller intelectual, poeta, novelista, periodista... e dunha grande cultura e sensibilidade (coñecía oito idiomas: galego, castelán, inglés, francés, polaco, ruso,...),  a súa vida ven marcada por constantes viaxes e sofrimentos. Cando Sofía  ten tres anos o seu pai  abandoa á súa nai deixándoa cos tres fillos ao cargo, marcha para América sen que nunca se soubese nada mais del,  supostamente de aí ven o cambio de apelido polo da súa nai, Casanova. A Sofía criarana a súa nai e os seus avós maternos e vivirá a súa nenez entre a cidade (A Coruña) e a aldea (Almeiras) ata cumpridos os 13 anos cando a súa familia decide marchar a Madrid:

 
"Un día nos dijeron mamá y los abuelitos que íbamos a marchar a Madrid donde querían educarnos...El sufrimiento infantil fue enorme para mí como para mi abuelito. Todo me hacía llorar y él se pasaba las horas en el balcón mirando lejos y decía: el árbol viejo es malo de trasplantar".
"Este sol duro, brillante, me quebraba, dolía a mis ojos, enervaba mi espíritu, haciéndome sentir la nostalgia de la terriña. Aquel cielo suave, amoroso, aquella luz, van siempre con nosotros para sentir y soñar que es nuestra vida"

O día que cumpre 15 anos morre o seu avó e dous anos mais tarde a súa avoa, é nesas datas cando Sofía comeza a escribir os seus primeiros poemas. Grazas a familiares ben relacionados, Sofía entra nos círculos intelectuais e literarios de Madrid, é presentada ao rei Alfonso XII, quen gostaba de escoitar recitais de poesía e a quen Sofía recita dos seus. O seu primeiro libro de poemas, "Poesías", é editado polo rei. É neses ambientes onde coñece ao que vai ser o seu home, Vicenty Lutowslasky, un visionario filósofo e diplomático polaco con quen marcha a vivir a Polonia. Anque a súa vida desde entón será un incesante ir e vir (Polonia, Rusia, Inglaterra, España...) Sofía nunca perde o contacto coa súa terra.

"Soy toda de la raza y el pueblo en que he nacido,
y quiero con él bienes y males compartir;
llevar sobre mi frente la mancha de sus culpas,
reirme con sus risas y con su amor sentir"
Mais a relación co seu home non vai ben. Teñen catro fillas, María, Izabela, Yadwiga e Halina. Yadwiga morre de disentería, o seu pai que se nega a levala a un médico tradicional, acabará repudiando a Sofía por non lle ter dado un fillo varón. Sofía, anque con apoio da familia do home terá que traballar e sacar adiante ás súas tres fillas.
"Aires de la patria mía,
consoladores de pena,
quitadme algunas del alma
pero dejadme una de ellas.
Dejad que aquí cada aurora
llore por la amada muerta,
y que morir en mis brazos
todas las noches la vea.
   ..............................
¿Quién no será aunque llorando,
feliz en su patria tierra?"
Nunha das súas estancias en Galicia, en Mera, contrata a Pepa, muller da aldea quen a acompañará a meirande parte da súa vida.
Ata aquí falamos da súa vida e poesías pero non é por iso polo que mais se coñece, Sofía tamén escribe novelas, teatro e un conto e, sobre todo, cartas e crónicas de guerra.
En 1914, mentras vive en Polonia, estala a 1ª Guerra Mundial e Sofía convírtese na primeira muller española corresponsal de guerra de xeito permanente. Cubre a Gran Guerra, mais tarde a Revolución Rusa de 1917 e a ocupación nazi de Polonia durante a 2ª Guerra Mundial fundamentalmente para o ABC anque fai colaboracións noutros periódicos.


Durante a 1ª Guerra Mundial traballa como enfermeira voluntaria da Cruz Vermella nun hospital de Varsovia  coñecendo o horror das trincheiras, socorreando aos soldados gaseados polas armas químicas e denunciando o seu uso:
"¡Qué espantosa arma!Los heridos graves no tienen el doloroso aspecto de estos infelices...fríos los pies, hinchados la garganta y el pecho, tosían, arrojaban sangre por la boca y el estertor estremecía por momentos los cuerpos exánimes quemados por la fiebre"
A pesares de incluir nas súas crónicas datos e referencias de distintos informadores ela expón a súa propia visión dos acontecementos o que fai que o seu xeito de facer periodismo nos resulte tan actual. As súas crónicas son tremendamente humanas, para ela na guerra todos son víctimas porque entende o feito da guerra coma unha inmensa barbarie independentemente do bando no que se atope.

"Cuando se está en contacto diario con el insuperable sufrimiento de nuestros semejantes en la guerra, cuando se tienen a cada instante una y mil pruebas de que la guerra bestializa a los hombres, ciega sus almas con un odio colectivo, más anticristiano aún que el individual, no espereis de mi pobre pluma elogios o entusiasmos para los triunfadores"

 
Sofía Casanova tivo mais recoñecemento na súa época que despois da súa morte; pode que pola súa condición de muller ama da casa a pesares dos seus mais de mil artigos periodísticos, de muller conservadora a pesares da súa valentía, pode que polo seu apoio ao franquismo logo de sofrir terribles consecuencias da guerra na súa familia durante a Revolución Rusa... Recoñecida polos intelectuais galegos do seu tempo, é nomeada membro da Real Academia Galega en 1906 e en 1952 Académica de Honra por unanimidade. Funda e preside o Instituto de Hixiene Popular que axudaba a mulleres indixentes e concédenlle a Cruz da Orde Civil da Beneficiencia e a de Alfonso XII, tamén foi nomeada nunha ocasión ao Nobel de Literatura.
Sen seren considerada unha feminista do seu tempo Sofía tamén reivindica "el día en que la mujer española se encuentre a sí misma y disponga de su voluntad, de su personalidad, ahora esclavizada por usos medievales y afrentosos recelos.."
Recentemente rodouse "A maleta de Sofía" documental sobre a súa vida:
"Dejé mi casa varsoviana cuando el cerco, el círculo de fuego, ceñíase aprisionando la ciudad...El día de mi partida pasé la hora terrible de la selección de objetos queridos. ¿Qué tomar en una maletilla de mano?...Salí de Varsovia con las últimas cartas de mi madre, unas fotografías y un par de libros íntimos"
Nós tamén na nosa maleta lembramos hoxe a Sofía.